آشنایی با تاریخچه زلزله‌های مخرب در ایران

کشور ایران از جمله کشورهای زلزله‌خیز جهان بوده و روی یکی از دو کمربند بزرگ لرزه‌خیزی کره خاکی موسوم به «آلپا» قرار گرفته است و هر از گاهی زمین لرزه‌های بزرگی در آن به وقوع می‌پیوندد.

•   آشنایی با روز ملی ایمنی در برابر زلزله

در ادامه نگاهی کرده‌ایم به پیشینه زلزله‌های تخریبگر و کشنده در ایران:

• ۲۲ دسامبر سال ۸۵۶ میلادی در شهر دامغان بزرگترین زلزله تاریخ ایران با ۷.۹ ریشتر قدرت رخ داد. این زلزله در آن سال ۲۰۰ هزار قربانی گرفت.
• ۲۳ آگوست سال ۸۹۳ میلادی در اردبیل زلزله‌ای که قدرت آن ثبت نشده، ۱۵۰ هزار قربانی گرفت.
• ۲۱ اوت سال ۱۰۴۲ میلادی در شهر تبریز، زلزله‌ای با قدرت ۷.۶ ریشتر، ۴۰ هزار قربانی گرفت.
• ۱۸ نوامبر سال ۱۷۲۷ مجددا در شهر تبریز زلزله‌ای که قدرت آن ثبت نشده، ۷۷ هزار قربانی گرفت.
• ۷ ژوئن سال ۱۷۵۵ در شهر کاشان زلزله‌ای با قدرتی که ثبت نشده، ۴۰ هزار کشته داد.
• ۲۳ ژانویه سال ۱۹۰۹ در شهر سیلاخور منطقه بروجرد زلزله‌ای با قدرت ۷.۳ ریشتر ۶ هزار قربانی گرفت.
• 10 ژوئیه سال 1909 در نواحی مرکزی کشور زلزله ای با قدرت7.3 ریشتر 5500 قربانی بر جا گذاشت.
• ۲۵ مه سال ۱۹۲۳، در شهر تربت حیدریه زلزله‌ای با قدرت 7.5 ریشتر، ۲۲۰۰ قربانی گرفت.
• اول مه سال ۱۹۲۹ در نواحی غرب کشور زلزله‌ای با قدرت ۷.۴ ریشتر، 3330 قربانی گرفت.
• ۶ می سال ۱۹۳۰ در شهر سلماس زلزله‌ای با قدرت ۷.۲ ریشتر ۲۵۰۰ کشته برجا گذاشت.
• 27 نوامبر سال 1945 زلزله ای با 8.2 ریشتر بلوچستان و سواحل دریای عمان را لرزاند. در این زلزله که حدود 4000 کشته داشت استان کراچی هند نیز لرزید.

• ۵ اوت سال ۱۹۴۷ در شهر پانس بلوچستان زلزله‌ای با قدرت ۷.۳ ریشتر ۵۰۰ کشته داد.
• ۱۲ فوریه سال ۱۹۵۳ در شهر تورود در نزدیکی دامغان زلزله‌ای با قدرت ۶.۵ ریشتر ۹۷۰ قربانی داشت.
• ۲ فوریه سال ۱۹۵۷ زلزله‌ای سراسری در استان مازندران با قدرت 7.4 ریشتر 2000 قربانی گرفت.
• ۱۳ دسامبر سال ۱۹۵۷ در شهر صحنه استان کرمانشاه زلزله ای با 7.3 ریشتر 2000 کشته برجا گذاشت.
• آوریل سال 1960 در شهر لار زلزله ای که قدرت آن ثبت نشده، 450 قربانی داشت.
• 1 سپتامبر سال 1962 در شهر ساری زلزله ای با قدرت 7.3 ریشتر رخ داد که در پی آن 294 روستا به کلی از بین رفت و 100 هزار کشته برجا گذاشت.

• سپتامبر سال ۱۹۶۲ در شهر بوئین زهرا در نزدیکی تهران زلزله‌ای با قدرت ۷.۱ ریشتر بیش از 11 هزار قربانی داشت.
• ۱۰ فوریه سال ۱۹۶۵ در شهر بستان آباد، زلزله‌ای با قدرت ۵.۱ ریشتر ۲۰ قربانی گرفت.
• ۳۱ آگوست سال ۱۹۶۸ در شهر فردوس در استان خراسان رضوی، زلزله‌ای با قدرت ۷.۳ ریشتر حدود 10 هزار قربانی برجا گذاشت.
• ۱۰ آوریل ۱۹۷۲ زلزله‌ای با قدرت ۷.۱ ریشتر در جنوب ایران ۵۰۵۴ قربانی گرفت. این زمین‌لرزه موجب ویرانی 1000 کیلومتر مربع شد.
• 21 مارس سال 1977 زلزله‌ای در جنوب کشور با قدرت 6.9 ریشتر به وقوع پیوست. در پی این زمین‌لرزه 167 نفر کشته و 35 روستا ویران شدند. در منطقه بندرعباس 7000 نفر بی سرپناه شدند و نکته قابل تامل این که بعد از 90 دقیقه پس لرزه‌ای با قدرت 6 ریشتر موجب ویرانی هرچه بیشتر منطقه شد.

• آوریل سال 1977 زلزله‌ای در منطقه اصفهان رخ داد که شدت آن به ثبت نرسید و 900 کشته برجا گذاشت.
• ۱۶ سپتامبر ۱۹۷9 در شهر طبس زلزله‌ای با قدرت ۷.۸ ریشتر ۱۵ هزار قربانی گرفت.
• ۱۱ ژوئن سال ۱۹۸۱ در جنوب ایران (کرمان) زلزله‌ای با قدرت ۶.۹ ریشتر ۳ هزار قربانی گرفت.
• ۲۸ جولای سال ۱۹۸۱ در جنوب ایران(کرمان)، زلزله‌ای با قدرت ۷.۳ ریشتر 15 هزار نفر کشته داشت.
• ۲۰ ژوئن ۱۹۹۰ زلزله‌ای با قدرت ۷.۴ ریشتر در منجیل و رودبار همزمان با برگزاری رقابتهای جام جهانی ۱۹۹۰، ۴۰ تا 50 هزار قربانی گرفت. در پی این زمین‌لرزه 60 هزار زخمی، 400 هزار نفر بی سرپناه در منجیل و رودبار برجا ماند و تقریبا تمام سازه‌ها از بین رفت. در خلخال و نوشهر صدمات سنگینی به شهر وارد شد و در تهران نیز لرزه‌هایی محسوس بود. قدرت این زلزله 7.4 در مقیاس ریشتر بوده و حتی قسمت‌هایی از تبریز و اراک و مرزهای شمال غربی ایران و کشورهای همسایه لرزید. متاسفانه پس لرزه‌ای که روز بعد از زمین لرزه با قدرت 5.3 ریشتر زمین را لرزاند سبب شد تا 20 تن از ساکنان شهر منجیل و لوشان کشته شوند.

• 28 فوریه سال ۱۹۹۷ زلزله اردبیل با قدرت 5.5 ریشتر ۱۱۰۰ قربانی گرفت.
• 1۰ می سال ۱۹۹۷، در شهر بیرجند و قائن زلزله‌ای با قدرت 7.1 ریشتر 1613 قربانی گرفت.
• ۱۴ مارس سال ۱۹۹۸، در شهر گلباف کرمان زلزله‌ای با قدرت ۶.۶ ریشتر ۵ قربانی گرفت.
• ۲۲ ژوئن سال ۲۰۰۲ زلزله‌ای با قدرت ۶.۵ ریشتر در ابهر و غرب ایران 261 قربانی گرفت.
• ۲۶ دسامبر سال ۲۰۰۳ زلزله‌ای هولناک در بم با قدرت ۶.۶ ریشتر دست کم 40 هزار قربانی گرفت.
• ۲۸ می سال ۲۰۰۴ زلزله‌ای در استان مازندران، حد فاصل شهرهای فیروزآباد، کجور و مرزن آباد با قدرت ۶.۳ ریشتر دست کم ۳۵ قربانی گرفت. صدمات جانی و مالی این زمین لرزه محدود بوده و یکی از علل آن تراکم کم جمعیت در پیرامون مرکز زمین لرزه می‌باشد. لرزش ناشی از این رویداد در بخش‌های وسیعی از کشور حس شد. در تهران نیز مردم را دچار وحشت کرد.
• ۲۲ فوریه سال ۲۰۰۵ در شهر زرند زلزله‌ای با قدرت ۶.۴ ریشتر دست کم ۶۰۲ قربانی گرفت.
• ۲۷ نوامبر ۲۰۰۵ در شهر قشم زلزله‌ای با قدرت ۶ ریشتر ۱۳ قربانی گرفت.

• ۳۱ مارس ۲۰۰۶ در شهر بروجرد زلزله‌ای با قدرت ۶.۱ ریشتر ۷۰ قربانی گرفت.
• ۱۰ سپتامبر سال ۲۰۰۸ زلزله ای با 6.1 ریشتر ۷ قربانی گرفت.
• ۲۷ آگوست ۲۰۱۰ در شهر دامغان زلزله ای با قدرت ۵.۹ ریشتر ۱۹ قربانی گرفت.
• ۲۰ دسامبر سال ۲۰۱۰، زلزله‌ای با قدرت ۶.۵ ریشتر در حسین‌آباد ۱۱ قربانی گرفت.
• ۱۵ ژوئن سال ۲۰۱۱ زلزله‌ای با قدرت ۵.۳ ریشتر در شهر کهنوج، ۲ قربانی گرفت.
• 11 آگوست سال 2012، در استان آذربایجان غربی 3 زمین لرزه که بزرگ ترین آن 6.2 ریشتر قدرت داشت روی داد. در پی این زلزله 306 نفر کشته شدند.
• 12 نوامبر سال 2017 (21 آبان 1396) زمین‌لرزه‌اي به بزرگی ۷٫۳ در مقیاس بزرگای گشتاوری در نزدیکی ازگله، استان کرمانشاه در نزدیکی مرز ایران و عراق در ۳۲ کیلومتری جنوب غربی شهر حلبچه عراق ایران رخ داد.